De laatste jaren is de vossenpopulatie in Vlaanderen sterk aan het uitbreiden. Vossen zijn vernuftige predatoren die hun taak “zoeken naar voedsel” erg grondig uitvoeren. Daardoor komen ze regelmatig in conflict met de belangen van mensen die zich niet verwacht hadden aan deze concurrentie. Problemen met de vos treden meestal op als hij een kippenhok ontdekt. De vos is een opportunist en wanneer hij de kans krijgt om een makkelijke prooi als kippen of ander klein pluimvee te verschalken zal hij dit zeker niet nalaten. Een vos in een kippenhok raakt zodanig opgewonden door de panikerende kippen dat hij meer kippen gaat doden dan hij eigenlijk kan opeten. Dit is instinctief gedrag en kenmerkend voor de vos. Hierdoor kan de schade van een vos behoorlijk oplopen. Als vossen overlast berokkenen, is de eerste reactie nog steeds al te vaak: verdelgen! Probleemdieren doden of verplaatsen is echter geen oplossing (en zelfs verboden). Hieronder vind je wat meer informatie over hoe je pluimvee kan beschermen tegen vossen en andere predatoren.
De vos jaagt vrijwel uitsluitend ’s nachts. Bij incidenten overdag, waar ook vaak een beschuldigende vinger wordt uitgestoken naar de vos, gaat het echter in de meeste gevallen om loslopende of verwilderde honden. De enige afdoende oplossing om schade door vossen te vermijden is zorgen voor een voldoende afgesloten kippenhok. De vos verdelgen heeft misschien een tijdelijk effect, maar het vrijgekomen territorium kan snel ingenomen worden door een nieuw exemplaar uit de buurt en de overlast start opnieuw.
Alle vossen uitroeien is een utopie en een gedachte die niet meer bij deze tijd hoort. Deze toppredator heeft een belangrijke plaats in ons ecosysteem. Je zou ook kunnen stellen dat wanneer getracht wordt de vossenpopulatie voldoende uit te dunnen, dit een oplossing is. Dit kan weliswaar de frequentie van vossenschade enigszins verminderen, maar zonder afdoende preventieve maatregelen zal er nog steeds schade blijven bestaan. Bovendien is de kosten-batenanalyse van een dergelijke grootscheepse uitdunning negatief.
Zoals hierboven vermeld is de enige oplossing het voldoende afsluiten van het kippenhok. Een goed afgesloten kippenhok bestaat uit een omheining van minstens 2 meter hoog waarvan de bovenkant naar buiten is omgeplooid (hoek van 120°). De draad moet strak gespannen zijn en de mazen ervan mogen max. 3 tot 4 cm. wijd zijn. Een net spannen boven de kippenren geeft extra zekerheid. Verder dient de omheining ook een halve meter ingegraven te worden. Eventueel kan rond de omheining ook nog een rij tegels (40 x 40 cm.) geplaatst worden. Zo vermijdt u dat er onderdoor kan gegraven worden. Vossen zullen instinctief steeds tegen de omheining proberen te graven en de stenen dwarsbomen dan zijn plan. Eventueel kan u een klein elektrisch schrikdraadje plaatsen of een afsluitbaar nachthok. Vermits de vos normaal gesproken enkel ’s nachts jaagt is een afgesloten nachthok de eenvoudigste, goedkoopste en beste oplossing om schade door vossen te voorkomen.
Andere tips: een hond als huisdier houden schrikt een vos ook af. Let wel op dat ook de hond de kippen niet kan doodbijten. Anderzijds blijven vossen ook op een veilige afstand wanneer je geiten of schapen houdt binnen dezelfde omheining als je kippen.
We mogen bovendien niet vergeten dat de vos ook een zeer nuttig dier kan zijn voor zowel de landbouw als de natuur door de grote hoeveelheid muizen en ratten die hij verorbert of door de zieke en zwakkere wildlevende dieren op te eten.
Schadevergoeding mogelijk?
In zeer uitzonderlijke gevallen kan er een schadevergoeding worden aangevraagd voor schade door niet-bejaagbaar wild (bv. marter) of een beschermde diersoort (bv. vos). Voor meer informatie in dit verband verwijzen we je naar de website van ANB (Afdeling Natuur en Bos).
In een notendop:
Bij het vaststellen van de schade moet je onmiddellijk reageren, ten laatste binnen 12 dagen na de vaststelling moet je een schadebestek laten opmaken en een schadedossier indienen bij ANB (dit kan elektronisch of d.m.v. een papieren versie).
De geleden schade moet minstens € 300,00 zijn en dan is een schadevergoeding eventueel mogelijk als je afdoende kan bewijzen dat je de nodige basismaatregelen hebt getroffen om schade te vermijden. Voor schade aan wagens betekent dit dat je kan aantonen dat je de gaten in je wagen voldoende hebt gedicht en dat je gebruik hebt gemaakt van elektrische matjes.
Een antwoord volgt dan binnen 12 werkdagen:
- ofwel kom je niet in aanmerking en deelt men ook de reden mee;
- ofwel is je dossier onvolledig en krijg je nog 10 werkdagen de tijd om je dossier te vervolledigen;
- ofwel neemt je dossierbeheerder contact met je op voor een plaatsbezoek. Je schade mag dus nog niet hersteld worden.
Tijdens het plaatsbezoek:
- wordt er gecontroleerd of de schade inderdaad veroorzaakt werd door een steenmarter;
- of de nodige basismaatregelen correct werden uitgevoerd;
- en wordt de schade geraamd.
Binnen de 10 werkdagen ontvang je een verslag van dit plaatsbezoek. Je hebt dan nog 10 werkdagen de tijd om eventuele opmerkingen te formuleren.
En dan rest er alleen nog de eindbeslissing en de eventuele schadevergoeding.
Wat zijn de basismaatregelen?
- afdichten van gaten;
- afsluitbaar nachthok met beveiligde bodem;
- afgesloten dierenverblijf met beveiligde bodem;
- omheining;
- elektrische matjes.
Wat zijn extra maatregelen?
- boomkraag;
- snoeien om toegang te beperken;
- verjaging door een jachthond;
- ultrasone apparaten.
Is bestrijding mogelijk?
Als een wildsoort schade veroorzaakt aan gewassen of eigendommen, kan de grondgebruiker of -eigenaar de wildsoort (laten) bestrijden als er geen andere oplossing bestaat. Ook hiervoor verwijzen we je naar de website van ANB.